Mevlüt ÇELEBİ’nin ‘İZMİR GAZİ HEYKELİ’ isimli kitabı Merkezimiz yayınları arasında çıkmıştır.
27 Haziran 2023
İZMİR GAZİ HEYKELİ
Mevlüt ÇELEBİ
Milli Mücadele zaferle tamamlandıktan sonra, bu savaşın lideri Mustafa Kemal Paşa’nın anıt ve heykellerinin yaptırılması için bütün Türkiye’de hummalı bir çalışma başlatıldı. Tarihsel olayları canlandırmak kadar Mustafa Kemal Paşa’ya minnet borcunu ödemeyi de amaçlayan bu girişimde İzmir de ilk sırada yer aldı. İzmir ile kurtarıcısı Gazi arasındaki bağ, diğer hiçbir kentle ölçülemeyecek kadar güçlü olduğu için zaferden hemen sonra, Ocak 1923’te, kentte, Atatürk’ün bir heykelinin yaptırılması için ilk girişim başlatıldı. Burada yaptırılması planlanan Atatürk heykelinin bir özelliği daha vardı: Yanıp yıkılmış İzmir yeniden imar ve inşa edilirken, Atatürk heykeli gibi görsel sanat eserleriyle donatılarak modern bir kent meydana getirilecekti.
Atatürk’ün bir heykelinin yaptırılmasında ilk sıralarda yer alan İzmir, ne yazık ki işi sonuçlandırmada bir hayli gecikti. Heykel işini yürütmek üzere kurulan heyetler, yurt dışındaki arayışlar, çeşitli heykeltıraşlarla kurulan bağlantılar, maddi yetersizlikler, plansızlıklar gibi nedenlerden ötürü epey bir zaman kaybı yaşandı. Nihayet 1930’da İtalyan heykeltıraş Pietro Canonica ile yapılan sözleşmeden sonra, 2 yıllık bir sürede tamamlanan heykel İzmir’e getirilip görkemli bir törenle açıldı. Böylece İzmirliler, benzerlerinden daha estetik ve anlamlı bir heykel yaptırarak gecikmeyi kısmen telafi ettiler.
Bu çalışma ağırlıklı olarak dönemin basınındaki haberlerden oluşturulmuştur. Bunun yanı sıra, konuyla ilgili Türk ve İtalyan arşiv malzemelerinden ve diğer kaynaklardan da faydalanılmıştır.