Rahmi AKBAŞ’ın “İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA BATIRILAN BİR TÜRK GEMİSİ REFAH ŞİLEBİ” isimli kitabı Merkezimiz yayınları arasında çıkmıştır.


Rahmi AKBAŞ’ın “İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA BATIRILAN BİR TÜRK GEMİSİ REFAH ŞİLEBİ” isimli kitabı Merkezimiz yayınları arasında çıkmıştır.

27 Haziran 2023

İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA BATIRILAN BİR TÜRK GEMİSİ REFAH ŞİLEBİ

Rahmi AKBAŞ

Yıl 1941, İkinci Dünya Savaşı’nın ikinci yılı, savaşın en şiddetli dönemlerinden biri yaşanmaktaydı. Türkiye, İkinci Dünya Savaşı başlamadan önce, 1939 yılında İngiltere’ye, kıt imkânlarla dört adet denizaltı ve 4 muhrip gemisi sipariş etmişti. Gemilerin yapımı tamamlamış fakat İkinci Dünya Savaşı’nın  patlak vermesi yüzünden İngiltere savaşı da neden göstererek bu gemileri teslim etmemek  için direniyordu. 4 Mart 1941 günü İNÖNÜ’ye sunulan HİTLER’in mektubu ve 18 Haziran 1941 tarihinde Almanya ile imzalanan “Saldırmazlık Paktı” anlaşması, olayların şeklini değiştirdi.

Türkiye ile Almanya arasındaki yakınlaşmayı gören İngiltere, kendisine sipariş verilen dört adet denizaltı gemisi ile dört adet muhribin tesellüm tecrübesinde bulunmak üzere bir askeri grubun İngiltere’ye gönderilmesini istedi.

Türk Hükümeti o anda boş olan eski bir deniz aracı Refah Şilebi’ni görevlendirdi. O dönemin en yetişmiş denizci, havacı ve gemi personelinden oluşan 200 kişilik kafile, Mersin’den 23 Haziran 1941 günü hareket etti. Mersin’in 40 mil açıklarına gelindiğinde, saat 23.01’de  nereden geldiği hala resmiyet kazanmayan bir torpil tarafından batırıldı. Bu olayda 167 Türk ve 1 İngiliz olmak üzere 168 kişi hayatını kaybetmiş 32 kazazede ise bulabildiği malzemelerle karaya çıkmayı başarmıştı.

Tarihimize Refah Faciası olarak geçen bu olay 1939 yılında askeri deniz araçlarının  siparişlerinin verilmesi ile başlamış ve 1944 yılında mahkemece verilen kararla birinci dönem kapanmıştır. Bu facianın sorumluları tam netleşmese de en bariz gösterge, Teğmen Dal Pozzo Corrado’nun komutasındaki R. SMG ONDINA adlı İtalyan denizaltısı  olduğu yönündedir.

Sipariş edilen dört denizaltıdan üçü çeşitli tarihlerde Türkiye’ye teslim edildi. Bunlar, Oruç Reis, Murat Reis ve Burak Reis denizaltılarıdır. Uluç Ali Reis denizaltısı ise İngiliz Hükümeti tarafından alıkonulmuş, P 615 ismi ile 1942 Mart ayında Beşinci Denizaltı Filotillasına katılmıştı. 1942 yılında Kuzey Rus konvoylarına refakat ederek, Batı Afrika’da görev yapmış; 18 Nisan 1943 günü ise Almanlara ait U.123 nolu denizaltısı tarafından Afrika’nın Batı Sahili açıkarında batırılmıştı. Bu nedenle Uluç Ali Reis gemisi Türkiye’ye hiç getirilemedi.