Ankara’da Hâkimiyet-i Milliye, Yenigün ve Öğüt gazeteleri habercilerine…

Allah’a şükürler olsun ki, millet üç buçuk yıllık kahramanca savaştan sonra kendisini sonsuza dek kölelik zinciriyle bağlamak isteyenleri yenmiş ve istiklâline sahip olmuştur. Bütün medenî milletler arasında hür ve bağımsız olarak milletimizin yer alacağı barış günleri de inşallah gecikmeyecektir.

Bu mutlu günlere ne büyük fedakârlıklar ve sıkıntılar karşılığında erişeceğimizi asla akıldan çıkarmamak ve gelecekte millet hayatını tehdit edecek tehlikelere düşmemek için, ona göre şimdiden hazırlanmak ve çalışmak, vatanını seven bütün milletin fertlerinin borcudur.

Gerçekten vatanımıza ve bağımsızlığımıza göz dikenlere yalnız askerlikçe üstün gelmek yeterli değildir. Memleketimiz hakkında işgâl istekleri besleyecek olanların her türlü ümitlerini kıracak şekilde siyasetçe, yönetimce ve ekonomik açıdan güçlü olmak gereklidir. Hiç şüphe yoktur ki, tarım ve ticaretimizin geri olması, memleketimizin büyük kesimlerinin bakımsız ve halkımızın yoksul olması, ulaşım araçlarımızın sınırlı olması, eğitimin herkese ve her yere gereği kadar etki edemediğinden sosyal hayatımızın en büyük düşmanı olan cahillik v.b. gibi nedenler milletimizi yoksul ve zayıf düşürmekten geri kalmamış ve kalmayacaktır. Bundan dolayı kurtuluş ve bağımsızlık için yaptığımız savaşı tamamlamak ve Allah’ın milletimizi yaratırken verdiği beceri ve yeteneği büyük ölçüde ortaya çıkartmak ve memleketimize verdiği bütün güç ve zenginlik kaynaklarından büyük ölçüde yararlanarak zayıflık nedenlerimizi yok etmek için bundan böyle hiçbir fırsat ve zamanı kaybetmeyerek çalışmak zorundayız. Ancak bu çalışma yıllarca takip edilecek ve uygulanacak bir programa dayanmaz ve yarım kalması kaçılınmazdır. Uzak görüşlü olduğu kadar milletin acil ihtiyaçlarını karşılayacak bir programa dayanmayan yenilik girişimleri şahsî ve keyfi olmaktan kurtulamaz. Bu gibi girişimler sahipleri olan kişilerin değişmesi ile hatta şahsî etkisinin azalması ile söner gider. Diğer taraftan herhangi bir programın uzun bir çalışma dönemine rehber olması için memlekette bütün vatanseverlerin ona yardımcı olması gerekir. Gerçekten büyük bir vatansever kitlenin yenilik isteklerini içermeyen bir programın başarılı ve sürekli olması ümit olunamaz.

Bu millî amaç ve değerlendirmelere dikkatli bir şekilde bakarak milletimin, her sınıf halkında ve hatta İslâm dünyasının en uzak köşelerinde beni sonsuza kadar onurlu bırakacak şekilde gördüğüm yakınlık ve güvene layık olmak için milletin en alçak gönüllü bir kişisi sıfatiyle hayatımı, sonuna kadar vatanın iyiliğine adamak amacıyla barışın yerleşmesinden sonra halkçılık esasına dayanan ve Halk Partisi adiyle siyasî bir parti kurma niyetindeyim.

Başka memleketlerde kurulmuş olan bu gibi partilerin programlarını gözden geçirmiş isem de, bunları tamamiyle memleket ve milletimizin gerçek ihtiyaçlarını karşılamaya yeterli bulmadım. Bu nedenle şimdiden böyle bir programın ilkelerini belirlemek üzere bütün vatanseverlerin ilim ve fen adamlarının yadımını ve işbirliğini istemeyi görev kabul ettim. Köylülerimizi ve halkımızı ezen ve yoksul düşüren adaletsiz vergilerin ne şekilde düzeltilmesi gerekeceğine ve ticaret ve tarım ve sanayiimizi ortaya çıkaracak maddî, ekonomik önlemlere ve orman ve madenler gibi doğal zenginliklerimizden genel yararlar adına daha kolaylıkla yararlanmayı sağlamak için ne gibi yasal düzenlemeler yapılması gerekeceğine, toprak ve mal edinme konusunda herkes için daha güven verici yasal değişikliklerin yapılmasının gerekip gerekmeyeceğine, vakıflara ait işlerin ne şekilde düzeltilmesi gerektiğine ve memlekette hangi bakış açılarından ne gibi girişimler ve bayındırlık yapı işleri yapılabileceğine ve askerlik süresinin düzeltilmesine, kısacası milletimizi bugün gerileme durumunda bırakan sebeplerin yok edilmesine dair uzmanların gönderecekleri öneriler önemle değerlendirilecektir. Bu konuda düşüncelerini söyleyecek kişilere şimdiden teşekkür ederim. Bağımsızlık mücadelesi sırasında olduğu gibi millî mutluluğumuzu sağlamaya yönelecek çalışma devresinde dahi bütün milletin yardımlarına ve bütün aydınlar ve vatanseverlerin işbirliğine kavuşacağımı ümit ederim.

 Hâkimiyet-i Milliye: 7.12.1922