Maten gazetesi yazarı Madam Titaniya’ya demeç:

– Ülkem hakkında çok içten sözler içeren söylevinizi Büyük Millet Meclisi’nde söylediğiniz gün Ankara’ya geldim. Bu sözleriniz ülkemde gerektiği kadar beğenilmiştir.

Cümlemi bitirmeme zaman bırakmadan Gazi Paşa dedi ki:

– Bu konuda daha açık olmak isterim. Okuyucularınıza söyleyiniz ki Türkiye ile Fransa arasındaki ilişkiler sürekli dostça olmuş ise bunun nedeni açıktır. Bu dostluk, düşünce ve yaradılış birliğinden doğmuştur. Bugün Türkiye vicdanına sahip olmasıyla, eski dostluğuna bir yenisini eklemiş bulunuyor. Bu duygu bir karşılaştırma sonucu olup her iki cumhuriyet arasındaki bağları sağlamlaştıracaktır. Ben de şahsen bu bağların daha çok güçlenmesine çalışacağım.

Sayın Cumhurbaşkanına:
– Özellikle gazetelerin söz ettiği Fransa yolculuğu ile bu sonuç elde edilmiş olacaktır, dedim.
– Fransa yolculuğu mu! Gerçekten bu konuda General Mougain ile görüşmüş ve ilk kez Türk toprağından ayrıldığım zaman Fransa’yı ziyaret edeceğime söz vermiştim. Aslında 15 yıl önce görmüş olduğum ülkenizi yeniden göreceğim.
– Ne zaman?
– Bu konuda zaman belirlemek mümkün değil. Ortada çözümlenmesi gereken pek çok meseleler var. Aslında bütün bunlar duruma bağlıdır; belki son zamanda Türkiye’nin yavaş ilerlediğine ilişkin hakkımızda söylenilen sitemleri belki duymuşsunuzdur. Acaba genç Türk Cumhuriyeti’nin bundan bir yıl önce doğduğu ve her şeyin yeniden yapılması gerektiği bir ülkede büyük işler karşısında bulunulduğu unutuluyor mu? Bize bu sitemleri yapanlar acaba sizin gibi buralara kadar gelerek çalışma arkadaşlarım ve bütün Türk milleti tarafından yapılan çalışmayı görmüşler midir?
– Gerek sizin ve gerek Türk Hükümeti’nin  özgür düşünceleri Fransa’da bilinmekle birlikte halifeliğin kaldırılması ufak bir şaşkınlık yaratmıştır.
– Bu soru bana birçok kez sorulmuştur. Şimdiye kadar verdiğim içten cevabı size de yineleyeyim: Halifelik, geçmişin bir rüyası olup zamanımızda da yaşamasına neden yoktu. Tunuslu, Mısırlı ve Hintlilerle diğer Müslümanlar gerçekte İngiliz baskısı altında veya Fransız uyruğundadır.. Yakında Mısır’da bir halife atanacakmış.
-Ancak herhâlde Türkiye dinî geçmişiyle kesin biçimde bağlarını kesmiş ve her çeşit engellerden kurtulmuş olarak işe başlamıştır. Girişmiş olduğunuz iş de büyük bir iştir.
– Evet, bu konuda düşünce sahibi olan ender insanlardan biri bulunuyorsunuz. Umarım ki yabancıların burada karşılaştıkları konforsuzluktan siz de fazla üzülmemişsinizdir. Yeniden döndüğünüz zaman –ki umuyorum yeniden geleceksiniz- Ankara’yı tamamen değişmiş göreceksiniz. Büyük bir otel yapılmaktadır. Bu yapının vatandaşlarınızı buraya çekeceğini ümit etmek istiyorum. Onların gelmelerinden mutlu olurum. Türkiye’ye karşı beslemekte olduğunuz sevginin nasıl doğduğunu sorabilir miyim?
– Bu konuda ülkemizin hareket ettiği gibi ben de şahsen böyle bir his duydum.
– Evet. İstanbul’u bırakıp buraya geldikten sonra Türkiye’yi bir miktar görmüş oluyorsunuz. Gelecek yolculuğunuzda çok yararlanmaya değer olan doğu Türkiye’yi de gezmeyi unutmayınız.

                                                            Vakit: 30.11.1924, s.2