Çanakkale Savaşı Bağlamında Avustralya’da Atatürk ve Türk Toplumu Kitabı Çıktı
28 Haziran 2023
Türkiye Cumhuriyeti Avustralya Eski Büyükelçisi Bilâl ŞİMŞİR tarafından kaleme alınan Çanakkale Savaşı Bağlamında Avustralya’da Atatürk ve Türk Toplumu adlı eser Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı Yayınları arasındaki yerini aldı.
Bugün yaklaşık 8 milyon kilometrekarelik yüzölçümü ve 24 milyonluk bir nüfusa sahip olan Avustralya’nın, Türklerle ilişkileri 19. yüzyılın ikinci yarısına uzanmaktadır. Bu yüzyılda Avustralya’dan bugünkü Suriye ve Lübnan topraklarına göçler başlamış ayrıca Osmanlı Devleti, Avustralya’da faaliyet gösteren vatandaşlarının hak ve hukuklarını koruyabilmek için ülkenin bazı şehirlerinde konsolosluklar açmıştır. Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale Cephesi’nde hayatını kaybeden Anzak birlikleri anısına Gelibolu’da yapılan anıt, hayatını kaybeden Avustralyalı askerlerin aileleri tarafından ziyaret edilmiş böylece iki ülke ilişkileri Cumhuriyet döneminde de devam etmiştir.
Avustralya ile Türkiye Cumhuriyeti ilişkileri kapsamında Anzak çıkarmasının 19. yıl dönümü olan 25 Nisan 1934 tarihinde Gelibolu yarımadasında bir tören düzenlenmiştir. Mustafa Kemal Atatürk’ün kendi el yazısıyla kaleme aldığı metin dönemin İçişleri Bakanı Şükrü Kaya tarafından törende okunmuştur. Atatürk, Çanakkale’de hayatını kaybeden Anzaklara “ Burada dost bir vatanın bağrındasınız. Huzur ve sükun içinde uyuyunuz” demiş ve çocuklarını savaşa gönderen Anzak annelerine de “Göz yaşlarınızı dindiriniz. Evlatlarınız bizim bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve huzur içinde rahat rahat uyuyacaklardır” diye seslenmiştir. Bu sesleniş, Türkiye Cumhuriyeti ile Avustralya ve Yeni Zelanda arasında gönül köprülerinin kurulmasının da başlangıcı olmuştur.
İlerleyen dönemde ilişkiler diplomatik düzeye gelmiş; 1967 yılında Türkiye’nin Kanberra Büyükelçiliği açılmış, 1968 senesinde de Ankara’da Avustralya Büyükelçiliği faaliyete geçmiştir. Aynı yıl Türkiye’den Avustralya’ya göçler başlamıştır. Bugün itibarıyla Avustralya’da yaklaşık 150 bin Türk vatandaşı bulunmaktadır.
Bu çalışmayla 19. yüzyıldan günümüze hiçbir sınır ve kıta komşuluğumuz olmayan Avustralya ile ilişkilerimizin ne denli geliştiği ve devam eden üst düzey ziyaretlerle gelişme eğilimini sürdüren ilişkilerimiz tarihî süreç içerisinde ele alınmaktadır.